Inside and outside culture. Who needs “politeness”?

Badania pragmatyczne nad „grzecznością” w istotny sposób ograniczają możliwości opisu konkretnych sytuacji komunikacyjnych. Dzieje się tak głównie ze względu na to, że zdroworozsądkowe a zarazem normatywnie zorientowane pojęcie „grzeczności” uniemożliwia dostrzeżenie licznych zjawisk postrzeganych jako oczywiste przez rodzimych użytkowników kodu w rzeczywistych warunkach komunikacji. W artykule niniejszym dążono do ukazania przynajmniej kilku istotnych obszarów uzusu językowego, do opisu jakich studia „grzecznościowe” nie są w stanie dotrzeć. Postulowano rozszerzenie spektrum badań nad rzeczywistymi sytuacjami komunikacyjnymi, poprzez odejście od wyłącznie „grzecznościowego” punktu widzenia, z wykorzystaniem ramy opisowej honoryfikatywności (modyfikacji honoryfikatywnej), jako zjawiska obecnego w każdym rzeczywistym przekazie, powiązanego z osiągnięciem adekwatności komunikacyjnej komunikatu. Zwrócono również uwagę na fakt, że badania nad modyfikacją honoryfikatywną, obejmujące całość aktywności komunikacyjnej, mogą (i powinny) dotyczyć także polityki językowej, pojmowanej jako wyposażenie użytkowników kodu choćby w podstawowy zestaw wzorców jego użycia umożliwiających efektywną komunikację.Pragmatic studies on „politeness” limit significantly the possibilities of description of actual situations of communication. It is mainly because of the fact that a common-sense oriented normative notion of „politeness” makes it impossible to notice numerous phenomena taken for granted by the native users of a code in actual circumstances of communication. In this paper, it has been attempted to show at least some important areas of language usage that the „politeness” related approaches are unable to reach. It has been postulated to widen the range of studies over actual situations of communications, by abandoning the solely „politeness” focused point of view, with the implementation of the notion of honorific modification (HM), as a phenomenon present in any actual message, related to the achievement of communicational adequacy of a message. It has also been pointed out that the studies of HM, covering all communication related activity, may (and: should) be related also to the language policy, perceived as equipping the language users at least with basic set of its usage patterns, enabling effective communication